[krisu]

Chwilowo mam dość nauki angielskiego [emotikon wymiotny], więc zapodam temat. Końkretnie chodzi mi o zsyntetyzowanie jakiejś definicji recenzji książki, opowiadania. Bo czegoś takiego brakuje na forum. Wszyscy piszą o fabule, bolączkach autorów, pomysłach na tekst, a nigdzie nie ma wątku o pisaniu recenzji. Bo IMO napisanie dobrej recenzji też jest sztuką. Czy nikt z Was nie chciałby zostać dobrym recenzentem? Wiem, że powinny być w miarę obiektywne, zawierać podstawowe informacje o tekście, ale co poza tym. Może Ci z Was, co mają w pisaniu recenzji większe doświadczenie mogliby podzielić się swoją wiedzą i udzielić paru wskazówek warsztatowych. Co Wy na to?

Jest też ankieta. Zobaczymy, ile procent osób na forum jest złośliwych i małostkowych.

Chwilowo mam dość nauki angielskiego [emotikon wymiotny], więc zapodam temat. Końkretnie chodzi mi o zsyntetyzowanie jakiejś definicji recenzji książki, opowiadania. Bo czegoś takiego brakuje na forum. Wszyscy piszą o fabule, bolączkach autorów, pomysłach na tekst, a nigdzie nie ma wątku o pisaniu recenzji. Bo IMO napisanie dobrej recenzji też jest sztuką. Czy nikt z Was nie chciałby zostać dobrym recenzentem? Wiem, że powinny być w miarę obiektywne, zawierać podstawowe informacje o tekście, ale co poza tym. Może Ci z Was, co mają w pisaniu recenzji większe doświadczenie mogliby podzielić się swoją wiedzą i udzielić paru wskazówek warsztatowych. Co Wy na to?

Jest też ankieta. Zobaczymy, ile procent osób na forum jest złośliwych i małostkowych.

[elam]

oo ankieta. lubie

w sumie to nie umiem pisac recenzji i oceniam utwory zawsze wedlug swojego gustu, wiec zaznaczylam opcje "calkowicie subiektywna"
moze byc nie wiem jaki piekny utwor napisany cudownie i mi sie nie spodoba, jesli temat nie podejdzie.
a moze byc takie sobie bleble ble ale w ciekawym (dla mnie) temacie, jakies zdanie ktore zapadnie w pamiec - i jest

[Kaxi]

Ja mam kilkuletnie doswiadczenie w pisaniu recenzji gier. Do recenzji ksiażek sie przymierząłem i było nawet całkiem blisko, ale sprawa się rozmyła (nieprawdaż NURSie? ) z przyczyn obiektywnych.

Obiektywizm czy subiektywizm? Z doświadczenia wiem, że z początku autor stara sie byc maxymalnie obiektywny by po pewnym czasie odkryć, że to mrzonka, a dla czytelnika : nuda. Ogolnie obiektywizm w recenzjach jets utopią. Dlatego uwazam ze recenzja powinna byc subiektywna, zachowujac tylko tyle obiektywizmu, by nie zostać posądzonym o stronniczość, np. uprzedzenia do autora.

Tylko ze recenzje książek w pismach to dość speycficzna sprawa. Zajmuja w magazynach malo miejsca, sa tylko wskazowka dla czytelnika, autor nie ma możliwości się rozpisać. Nie ma możliwości by recka książkiz ajmowąła stronę czy dwie. Dlatego w tym wypadku, by recenzja byla użyteczna, trzeba wymusić kilka obiektywnych spostrzeżen i trochę ograniczyć widizmisię.

[Gustaw G.Garuga]

Ja przez czas jakiś próbowałem swoich sił w recenzjach (znaleźć je można w Creatio Fantastica, Esensji i Carpe Noctem), ale zaniechałem tego procederu. Po prostu uświadomiłem sobie (a raczej uświadomiono mi) słusznie, że brak mi wiedzy, by kompetentne recenzje pisać. Bo do recenzji nie wystarczy sama opinia po przeczytaniu utworu; takie coś jest tym właśnie - opinią. Do recenzji trzeba szerszego spojrzenia i znajomości danej literatury, by recenzowany utwór osadzić w kontekście i ocenić na tle. A że z przeróżnych kanonów fantastyki przeczytałem pewnie z jedną czwartą 'rekomendowanych' pozycji, to nie spełniam tego podstawowego wymogu. Poza tym odkąd więcej publikuję, czuję, że zwyczajnie nie wypada mi oceniać innych autorów, zwłaszcza w sposób, który nadać może tej ocenie wartość opiniotwórczą. Wiem, że niektórzy mają w tej kwestii inne zdanie; szanuję je, ale nie podzielam.

W tym roku zrecenzuję jeszcze jedną książkę ("Proroka" Piskorskiego) dla CF, bo zrecenzowałem poprzednie dwie części, a do tego chcę się z autorem 'rozliczyć', ale potem to już koniec z recenzowaniem. No chyba [furtka], że czegoś innego, niż beletrystyki. I na specyficzną modłę

[Piotrek Rogoża]

[Gustaw G.Garuga]

Pełna zgoda.

[krisu]

[elam]

jezeli studiowal literature, to oczywiscie

[Ithilion]

Całkowicie zgadzam się z poglądem G.G.G. oraz Piotrka Rogoży na temat konieczności dysponowania przez krytyka fachową wiedzą i narzędziami analizy tekstu.
Słusznie Panowie prawicie, że bez tego warsztatu mamy do czynienia z opinią właśnie, a nie krytycznym rozbiorem utworu. I także uważam, że rację mają Ci, którzy jak Dukaj narzekają na mizerię "fantastycznej" krytyki...

Nasuwa się jednak pytanie, offtopiczne względem ankiety co prawda, ale ciekawe: czego oczekują czytelnicy? No i jacy czytelnicy, oczywiście...

Na podstawie pewnych doświadczeń z innej nieco działki zaryzykowałbym tezę, że czytelnicy pisma takiego jak SF-F szukają w recenzjach albo odpowiedzi na pytanie "czy warto to czytać/oglądać?", albo po prostu chwili rozrywki.

Teksty krytyczne są najczęściej dość hermetyczne i w większości przypadków po prostu nudne dla niespecjalisty - nie dość, że roi się w nich od fachowego żargonu, to jeszcze nie ma co liczyć na błyskotliwe porównania, cięte żarty czy pointy. Także od strony informacyjnej rzetelnie napisana krytyka nie oferuje "szaremu czytelnikowi" tego, na co czeka. Można dowiedzieć się co prawda wiele o inspiracjach, symbolice, zapożyczeniach stylistycznych, wzorcach kulturowych i archetypach, ale nigdzie nie będzie napisane "dobrze się czyta, cały czas trzyma w napięciu, warto wydać na to te 30 zł".

Kiedy myślę recenzja, widzę w myślach raczej czyjąś opinię na temat tego czy innego utworu. Dobra recenzja, to zdaniem "zwykłego" czytelnika (znów trochę na wyczucie z innych działek, bo badań nie przeprowadzałem ) taka, która jest sprawnie i interesująco napisana i wyraźnie wartościująca. Nie powinna być jednak rażąco stronnicza ani zbyt zjadliwa. Przy takim ujęciu, jeśli recenzent ma zacięcie i wykształcenie krytyczne, powinien schować je na czas pisania recenzji do kieszeni, bo inaczej ma ogromne szanse zupełnie nie trafić do odbiorcy. Nie mówiąc już o tym, że raczej trudno wysmażyć rozsądną analizę krytyczną czegokolwiek w objętości typowych recenzji z NF czy SF-F...

IMHO, każda forma ma swoje miejsce. Miejsce krytyki jest w CzF i fachowych portalach, a "zwykłej" recenzji w SF-F, NF i serwisach o podobnym, "czytelniczym" profilu. Uważam dalej, że tak rozumiana recenzja powinna być subiektywna, ale rzetelna, nie musi natomiast zawierać elementów rozbioru krytycznego.

A Wy? Czego oczekujecie od recenzji w SF-F/NF?
Powinny być bardziej analityczne czy bardziej emocjonalne?

Acha, jeszcze odpowiedź na pytanie z ankiety
Nie napisałem dotąd żadnej recenzji - piszę tu i ówdzie swoje opinie, które są absolutnie subiektywne. Tak więc, mój głos oddaję na opcję nr. 3.

[agnieszka_ask]

Z mojego doświadczenia wynika: recenzja subiektywna, czy nie, masz sprawić, żeby ludzie na to przyszli. Swego czasu, recenzowałam wydarzenia kulturalne (wystawy, koncerty itp.). Miałam okazję wyciągnąć wioski z moich wypocin.
Przede wszystkim czytelnicy nie lubią obiektywizmu. Jeśli opinia jest pozbawiona własnych odczuć, to ludzie odbierają ją, jako mdłą i nijaką.
Kilka kropel krytyki, jak najbardziej wskazana. Kiedy wszystko jest piękne i gładkie, to jest nudne, ale jeśli pojawi się zadra, to jest to od razu temat do dyskusji.
Są ludzie, którzy lubią brać w obronę, więc należy dać im słaby punkt, który będą mogli bronić. Są też tacy, którym zapewne „to coś” pasować nie będzie, więc należy im dać coś do rozszarpania.
Bardzo ważne są niedomówienia, ale takie ukryte. Polegają one na takim ujęciu tematu, by przeciętny czytelnik chcący wypowiedzieć własną opinię (nawet jeśli będzie bazował na recenzencie) będzie musiał osobiście odwiedzić przybytek kultury.
I w sumie chyba ostanie. Recenzja jest po to, żeby wzbudzić, chociaż malutką kontrowersję. nie ważne o czym, byle by mówili.
Ten schemat mi się sprawdzał, co oczywiście nie oznacza, że przy recenzowaniu książek też będzie tak dobrze spełniał swoją role. Recenzja każdej dziedziny sztuki, rządzi się własnymi prawami.

[Lump Kałmuk]

Jeśli chodzi o literaturę oraz inne formy przekazu, to ja jestem wyłącznie odbiorcą. To samo się tyczy recenzji. Jako jej adresat, sądzę, że podstawa, to odpowiedź na pytanie: warto, czy nie warto? Natomiast w temacie przygotowania teoretycznego i warsztatu, to mogę powiedzieć tylko tyle, ja tego z pewnością nie mam, ale ten co się tym zajmuje, mieć powinien (tak samo jak szewc, piekarz, prawnik i każdy inny zawód).

Co innego opinia, bo tą lubię wyrażać, choć raczej w rozmowie przy piwie, niż na łamach. A jest to opinia moja własna, w pełni subiektywna, z którą inni wcale nie muszą się zgadzać. Nawet lepiej, bo ciekawsza jest rozmowa, jak poglądy są różne. I nie ma to nic wspólnego z fachowym rozbieraniem tekstu na części, ot zwyczajnie "podobało mi się to i to, a tamto już nie".

Zatem jako czytelnik stawiam na punkt 3

[Słowik]

Ja natomiast wypowiedzi w stylu 'warto/nie warto' oczekuję raczej od kumpla albo zgoła od kogoś dopiero co poznanego, w przypadkowej rozmowie w księgarni np. Na takiej subiektywnej ocenie można się oczywiście przejechać, ale jest przynajmniej szczera i jasna. Od recenzji, we właściwym znaczeniu, oczekuję poszerzenia moich horyzontów. Głębszego spojrzenia na temat, wreszcie nauczenia się czegoś. A wniosek czy warto przeczytać recenzowany utwór, mogę wyciągnąć sam.

[Piech]

[krisu]

Czyli można recenzje na dwie grupy?
1. recenzje wybitnie krytyczne - fachowo przygotowane i zanalizowane, nastawione na przedstawienie wartości artystycznej omawianego utworu;
2. recenzje komercyjne - mające na celu przyciągnąć klienta-czytelnika, mające mu pokazać czemu warto albo nie warto zainteresować się daną książką, ale go nie znużyć; lżejsza odmiana.
Ja chciałbym ze swojej strony dodać jeszcze jedną kategorię:
3. recenzje fanowskie - ktoś przeczytał i zamieszcza w internecie swoją opinię o danym utworze. Oczywiście wcale nie muszą być gorsze niż te z pkt 1 i 2.
Ithilion, bo nie bardzo rozumiem, czy sugerujesz jakieś zmiany w ankiecie?

Czyli można recenzje na dwie grupy?
1. recenzje wybitnie krytyczne - fachowo przygotowane i zanalizowane, nastawione na przedstawienie wartości artystycznej omawianego utworu;
2. recenzje komercyjne - mające na celu przyciągnąć klienta-czytelnika, mające mu pokazać czemu warto albo nie warto zainteresować się daną książką, ale go nie znużyć; lżejsza odmiana.
Ja chciałbym ze swojej strony dodać jeszcze jedną kategorię:
3. recenzje fanowskie - ktoś przeczytał i zamieszcza w internecie swoją opinię o danym utworze. Oczywiście wcale nie muszą być gorsze niż te z pkt 1 i 2.
Ithilion, bo nie bardzo rozumiem, czy sugerujesz jakieś zmiany w ankiecie?

[agnieszka_ask]

[dzejes]

Wybacz, ale jeśli recenzen w gazecie manipuluje odbiorcą po to, by ten kupił bilet, książkę, czy płytę - to to jest zachowanie nieetyczne i prawdopodobnie związane jest z gratyfikajcą finansową.

[agnieszka_ask]

O bynajmniej. Cały czas wyrażasz swoją opinię. Tylko musi być ona na tyle interesującą dla odbiorcy, żeby przyszedł i sam się przekonał, czy recenzent miał rację. Nie twierdzę tutaj, że ze szmiry w recenzji robi się arcydzieło. Jeśli coś jest do *beep*, to po prostu takie jest i nic tego nie zmieni. Ale jeśli w odpowiedni sposób to napiszesz, to każdy będzie chciał się przekonać na własne oczy, czy faktycznie coś jest tak fatalne, czy tylko recenzent się naćpał. Wykorzystujesz ludzka przekorę, to wszystko.

[Ithilion]

[dzejes]

[agnieszka_ask]

Ale tu nie o ostrość chodzi, tylko o wzbudzanie ciekawości. A co do przekory, to mam wrażenie, że jej nie doceniasz. Poza tym, niejednokrotnie widziałam tłumy na wystawie autora, którego wcześniej skrytykowano w gazecie, a dlaczego? Bo zrobiono to umiejętnie.

[Kaxi]

[agnieszka_ask]

Na samym początku napisałam, że zajmowałam się recenzowaniem koncertów, wystaw, pokazówek i tym podobnych. To naprawdę rządzi się nieco innymi prawami. Nawet nie próbuje sugerować, że z recenzją tekstów jest tak samo.

[Kaxi]

Tez nie pisze recenzji textów, tlyko gier, ale myślę ze te same cele przyświecają każdej (poza sponsorowaną) recenzji.

[agnieszka_ask]

Ja napisałam jak to u mnie wyglądało. Miałam napisać recenzje szczerą, subiektywną i prowokującą.

[Rafał]

Z zasady nie wierzę recenzjom, wystarczy jak kilkanaście razy czytasz recenzję znanej sobie książki i albo zwijasz się ze śmiechu albo kręcisz z politowaniem/zażenowaniem głową. Wstarczy wziąść do ręki i na chybił trafił przeczytać w kilku miejscach po stronie.

[Hubert]

O, fajny temat, nie zauważyłem wcześniej.
Więc tak... Raczej kieruję się subiektywnymi odczuciami (zresztą, obiektywizm to raczej mit jest), gdy piszę recenzję. Czasem zdarza mi się być trochę zjadliwym, ale generalnie staram się nie przeginać (choć np. słyszałem, jaki to 'nieobiektywny', wybredny etc. jestem, po tym, jak nie wypisywałem peanów na cześć "Łowców Kości").

A jako czytelnik - zawsze lubiłem takie bardziej subiektywne teksty.

[Gustaw G.Garuga]

Obiektywizm to delikatna sprawa, ale nie popadajmy w kaczyzm - to, że ktoś (recenzent czy dziennikarz) ma poglądy, nie znaczy, że nie stać go na obiektywizm. Inna sprawa, że w recenzji nie jest on pożądany. Jeśli recenzentem jest ktoś, to subiektywizm recenzji może tylko dodać jej przyprawy. Ale to już luźna uwaga, bo temat mam niedoprzemyślany

[Kaxi]

OFFTOP:
Wybaczcie, ale jestem właśnie świadkiem zaburzeń czasowych. Powyżsyz post Garugi wyświetla mi się jako napisany dziś o 23:09. A mamy właśnie 16:24. Boję się podejść do lodówki.

[Gustaw G.Garuga]

Sprawa jest istotnie zagadkowa. No chyba, że to ustawienia forum szwankują. Ale kto by tam w to wierzył - przecież tu sami fantaści

[Kaxi]

Pewnie NURS znowu bawi się w boga...